Behandelmethodieken

Alternatieve geneeswijzen / complementaire hulpverlening

Binnen VidaSense wordt niet alleen gebruik gemaakt van reguliere therapieën, maar ook van behandelvormen die onder de alternatieve (ook wel complementaire) geneeswijzen vallen. Alternatieve geneeswijzen is een term waaronder een breed aanbod aan hulpverlening valt.

Binnen VidaSense wordt gebruik gemaakt van onder meer NLP, hypnotherapie, psychodynamische therapie, psychosynthese en psychodrama. Veel van deze behandelvormen werken lichaamsgericht. Deze behandelwijzen hebben met elkaar gemeen dat ze een holistische benadering hebben. Holistisch wil zeggen: de mens als geheel beschouwend. De mens wordt gezien als één geheel met een fysieke, psychische, emotionele en spirituele dimensie. Als er een verstoring optreedt in één van de genoemde gebieden, heeft dit effect op het functioneren in de andere gebieden. Om die reden zal een complementaire behandeling deze verschillende dimensies van de mens in het proces betrekken.

Bij lichaamsgericht werk is er speciale aandacht voor de continue wisselwerking tussen lichaam en geest. Lichaamsgericht werk is gericht op bewustwording van die onderlinge interactie. Voorbeelden: iemand kan letterlijk gebukt gaan onder zorgen, wat zich vertaalt in aanhoudende spierspanning en nek- en schouderklachten. Trauma’s kunnen “vast” zitten in het lichaam, en tot uiting komen in blokkades van lichaamsfuncties. Mensen kunnen zich benauwd voelen in hun partnerrelatie, baan of studie en hyperventilatieklachten ontwikkelen.
Het lijf heeft haar eigen wijsheid waar we ons niet altijd bewust van zijn. Toch geeft ons lichaam ons een eerlijke weergave van hoe we letterlijk en figuurlijk in ons vel zitten. Met het herkennen van deze vergeten boodschappen, kunnen we ook weer bij onze vitale krachten komen. Ons lichaam weet wanneer het tijd is om rust te nemen, te dansen of steun te zoeken bij anderen.
Bewustwording van hoe ervaringen in het lijf en hoofd beleefd worden, geeft de ruimte om oplossingen te vinden op meerdere niveaus (lijf, denken en voelen).

Binnen psychodynamische therapie, psychosynthese en psychodrama wordt niet alleen gewerkt met gesprekken en lichaamsbewustwording, maar ook met creativiteit en verbeelding. Soms wordt er gebruik gemaakt van opstellingen.

Alternatieve geneeswijzen zijn vaak niet alleen gericht op het verhelpen van klachten, maar ook op het versterken van de fysieke en mentale gezondheid.

Coaching

Coaching en therapie zijn verschillende typen behandeling, al liggen ze dicht bij elkaar. Coaching is een vorm van begeleiding waarbij de nadruk ligt op het nu en de toekomst. Over het algemeen wordt er weinig in het verleden gegraven. Bij coaching ligt de focus op het bereiken van vooraf afgesproken, haalbare doelstellingen. Coach en cliënt gaan samen op weg om inzichten te vergroten in de tussenliggende stappen: in zijn talenten en kwaliteiten, in de hulpbronnen, benodigde vaardigheden en zijn leerstijl. De cliënt leert zijn hulpbronnen optimaal toe te passen, zijn talenten te ontplooien, zijn vaardigheden en leervermogen in te zetten en waar nodig uit te breiden. Ook wordt gekeken naar zijn persoonlijke waarden.
Coaching leidt tot het vergroten van je persoonlijke effectiviteit. Coaching wordt ingezet bij vragen over onder andere: loopbaankeuzes, het vinden van een balans tussen werk en privé, competentieontwikkeling en persoonlijke groei.

Een andere manier om het verschil met therapie uit te leggen, is dat coaching meer gericht is op “worden” en therapie op “zijn”.  Thema’s die zich meer lenen voor therapie dan coaching zijn bijvoorbeeld zingeving, betekenisgeving (“wat betekent mijn chronische ziekte voor mijn relaties met naasten?”), identiteitsvragen en verwerking van ingrijpende gebeurtenissen.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie is een psychologische behandelvorm met als doel om je anders naar gebeurtenissen en situaties te laten kijken. De gevoelens en gedachten waar je last van hebt, worden niet zozeer veroorzaakt door gebeurtenissen op zich, maar door de gedachten die we over de gebeurtenissen hebben. Dit is het uitgangspunt van cognitieve gedragstherapie. Verschillende mensen kunnen verschillende gedachten bij één en dezelfde gebeurtenis hebben. Met andere woorden: ze interpreteren dezelfde situatie verschillend.

Bijvoorbeeld: wanneer een oude bekende op straat ons niet groet, zal de ene persoon zich bezorgd afvragen of hij wellicht de laatste keer iets verkeerds heeft gezegd, waar de andere persoon ziet dat de bekende alleen maar in gedachten is verzonken. De laatste zal dan mogelijk de oude bekende aanspreken of onbekommerd doorlopen. Een derde persoon zal het gedrag van de ander misschien als onwil interpreteren en ergernis voelen. De wijze waarop mensen denken, voelen en handelen bij dezelfde gebeurtenis, heeft vooral te maken met de specifieke ervaringen die mensen eerder hebben opgedaan.
Cognitieve gedragstherapie bestaat uit het opsporen van gedrag en gewoonten die mensen als belemmerend ervaren, maar ook van de denkpatronen en gevoelens die deze in stand houden. Dit gebeurt door het registreren van momenten waarop een probleem zich voordoet. Vervolgens leren cliënten ontdekken welke alternatieve manieren van denken en reageren eveneens mogelijk zijn, en welke voor hen acceptabel zijn. Dit laatste gebeurt in gedragsexperimenten. In zulke experimenten worden bewust moeilijke situaties opgezocht met de bedoeling te onderzoeken welke gedachten en gevoelens bepalend zijn en welke andere gedachten en gevoelens ander gedrag tot gevolg kunnen hebben.

De effectiviteit van CGT is gebleken uit breed wetenschappelijk onderzoek. Behandelingen zijn klachtgericht en duren over het algemeen kort. Het kan ingezet worden bij allerlei psychische klachten zoals: stoppen met roken, depressies, verslaving, paniekklachten en fobieën.

Daarnaast kan CGT je helpen meer uit jezelf te halen. De kern van CGT is het opsporen van gedachten, gevoelens en gedrag, om er dieper op in te zoomen. Dit geeft keuzevrijheid op allerlei gebieden en je krijgt meer inzicht in jezelf. Je kunt een betere leidinggevende worden door belemmerende gedachten en gevoelens in twijfel te trekken. Je kunt misschien eindelijk dat boek gaan schrijven of die opleiding gaan doen, als je weet hoe je jouw innerlijke belemmeringen kunt wegnemen. Kortom, een betere versie van jezelf worden.

EMDR

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een effectieve behandelmethode die meestal wordt toegepast bij trauma’s, PTSS, en niet verwerkte ingrijpende gebeurtenissen. Alledaagse gebeurtenissen worden door ons brein verwerkt door er woorden en betekenis aan te geven; onze herinneringen zijn dan eerder beschrijvend dan zintuiglijk van aard (bijvoorbeeld: normaliter onthouden we wel dat we een goed gesprek met een vriend hebben gehad maar vergeten we de meeste exacte woorden, de exacte stembuigingen, wisseling van stemvolume et cetera).

Bij trauma’s heeft er nog geen normale verwerking in het brein plaats gevonden. Ons brein kan de ervaring nog niet bevatten. Ons brein kan er nog geen woorden aan geven omdat de ervaring té veel afwijkt van onze normale belevenissen. Hierdoor blijven de vele afzonderlijke zintuiglijke indrukken “los” in onze aandacht, voelt de ervaring overweldigend en blijven de bijbehorende emoties zoals angst, woede, walging en verdriet intens. Dit uit zich in herbelevingen, nachtmerries, en alertheid in het lichaam alsof de gebeurtenis nu plaatsvindt.

EMDR is een behandelmethode waarbij de verwerking alsnog op gang wordt gebracht. Hierbij wordt gebruik gemaakt van oogbewegingen, handbewegingen of geluid. Het is nog niet helemaal duidelijk hoe het werkt. Sommige wetenschappers denken dat bij EMDR het brein (delen van) de zintuigelijke ervaringen gaat vergelijken met, en koppelen aan ervaringen die we wél kunnen bevatten. Zo ontstaat er alsnog betekenis. Andere wetenschappers denken dat de oogbewegingen zoveel afleiding geven, dat de emoties minder intens worden. Hierdoor ontstaat ruimte in het hoofd om de gebeurtenissen als minder belastend op te slaan.

EMDR is geschikt voor eenmalige ingrijpende gebeurtenissen zoals geweldsincidenten, ongelukken of natuurrampen. EMDR is minder geschikt voor langdurige geweldssituaties zoals jarenlange mishandelingen, verwaarlozing of oorlog.

Hypnotherapie

Hypnotherapie is een therapievorm die kan worden toegepast bij klachten en problemen met een psychisch, sociaal of psychosomatisch karakter. Ook kan de behandelvorm worden gebruikt bij het verhogen van het eigen vermogen en kwaliteiten.

In hypnotherapie wordt hypnose therapeutisch ingezet. Een hypnotische staat (ook wel trance genoemd) wordt doelbewust opgewekt. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt of wat op televisie gebeurt, behoud je altijd de controle over jezelf. Bij hypnotherapie worden mensen niet aangezet tot gedrag waar zij zelf niet achter staan.

Hypnotherapie gaat er vaak van uit dat klachten en problemen hun oorzaak vinden in het onbewuste.  Omdat de oorzaak in het onbewuste ligt, is het lastig om de problemen met behulp van een ‘bewuste’ therapievorm aan te pakken. Bij hypnotherapie leer je op een andere manier dan je gewend bent naar jezelf luisteren. Door een staat van intense ontspanning te creëren, kom je dichter bij je onbewuste gevoelens en overtuigingen. Dit is de reden dat je de controle over jezelf houdt: je raakt niet “buiten bewustzijn”, maar ervaart juist een intense, geconcentreerde vorm van bewustzijn. Hierdoor ontstaan nieuwe inzichten die je op je eigen manier kunt toepassen in het dagelijks leven om zo je doelen te verwezenlijken.

Hypnotherapeuten maken gebruik van diverse technieken, waaronder lichte trance, ontspanningsoefeningen en transactionele analyse.

Hypnotherapie is helemaal erkend als evidence based therapie en wordt ook door de reguliere zorg steeds meer op waarde geschat en ingezet.

Wat is mindfulness?

Mindfulness is een menselijke eigenschap, die inhoudt: met een vriendelijke, niet-oordelende aandacht in het hier-en-nu zijn. Mindfulness gaat over het bewust observeren van je zintuiglijke indrukken, gevoelens, sensaties en gedachten, vanuit een houding van ontvankelijkheid en nieuwsgierigheid. De realiteit wordt waargenomen zonder mee te gaan in oordelen, of denken in goed of fout. Oordelen die opkomen worden opgemerkt en weer losgelaten, zoals een vogel die voorbij vliegt. Vanuit mindfulness accepteer je de realiteit zoals die is. In plaats van jezelf weg te draaien van je ervaring van het moment, neem je je aandacht mee in de ervaring.

Kinderen staan van nature mindful in het leven. Kinderen kunnen de wereld en zichzelf waarnemen zonder oordeel of resultaatgerichtheid. Zij observeren vanuit nieuwsgierigheid en drang naar ontdekken, en accepteren de realiteit gemakkelijker zoals ze is dan volwassenen. Een kind kan de tijd nemen om naar een wandelend lieveheersbeestje op een blaadje te kijken. Een kind kan verrukt voelen hoe het is om in een plas te stampen en kijken hoe hoog de spetters komen. Misschien ruikt hij het water en de zoete geur van zijn laarsjes. Een (jong) kind kan horen dat een ander kind nu niet met hem wil spelen en daar volkomen vrede mee hebben.

Vaak verleren we om op deze manier de wereld te beschouwen. Als we iets waarnemen, maken onze gedachten direct verhalen in ons hoofd. Normaliter gaan we daar direct in mee. Het lieveheersbeestje is niet belangrijk, we moeten opschieten voor de afspraak. Het is verkeerd als de laarzen vies worden. Als een ander niet met ons wil koffiedrinken, dan vindt die ons misschien niet meer aardig. Het is irritant en een gedoe om je verdrietig te voelen. Mindfulness kan je helpen om weer opnieuw naar de werkelijkheid te kijken, belemmerende gedachten op afstand te laten en opnieuw te ervaren wat er is.

Mindfulness komt oorspronkelijk uit het boeddhisme en wordt al bijna 40 jaar toegepast in het westen. Wetenschap heeft aangetoond dat mindfulness helpt bij stressklachten, depressies, angsten, slaapproblemen, overspannenheid en chronische pijn. Effecten van mindfulness kunnen zijn: toename van ontspanning, concentratievermogen, geheugen, compassie voor jezelf en anderen, en verbetering van je stemming.

NLP

NLP, ofwel Neuro Linguïstisch Programmeren, is een methode die erop gericht is om het gedrag en de overtuigingen van een persoon te beïnvloeden.

NLP kan gezien worden als een verzameling technieken om een probleemsituatie te onderzoeken en aan te pakken. Hierbij richt NLP zich voornamelijk op concrete emotionele en communicatieve problemen. Aangezien NLP niet gebaseerd is op een specifieke theorie over het ontstaan van psychische klachten, is NLP van oorsprong geen psychotherapie. Toch wordt NLP vaak ingezet als therapeutische methode.

NLP richt zich altijd op de waarneming van een probleem. Volgens NLP is onze waarneming van de wereld om ons heen, en dus ook van onze problemen, altijd subjectief. De waarneming is volgens de NLP-theorie als een systeem waarin sommige elementen van de werkelijkheid op de voorgrond staan, en andere elementen meer op de achtergrond staan of zelfs vertekend zijn. Op deze manier creëert men een eigen model van de werkelijkheid. In NLP leer je alle elementen uit het systeem te overzien, waardoor er andere manieren van waarneming mogelijk worden. Daarbij probeert men te onderzoeken of er elementen in het systeem zijn die een probleem veroorzaken of in stand houden, doordat ze teveel op de voorgrond of achtergrond staan of vertekend zijn. Als dat het geval is, stelt NLP zich tot doel het systeem opnieuw te ordenen, zodat er een nieuwe balans ontstaat. Zo kan het eigen model van de werkelijkheid worden aangepast, en kunnen problemen worden opgelost door de context ervan te veranderen.

Wanneer je een psychisch of communicatief probleem hebt en daar zelf niet de juiste oplossing voor kan vinden, kan dat komen omdat je dat probleem benaderd vanuit een bepaalde invalshoek. Het doel van NLP is het verruimen van jou blik, zodat nieuwe oplossingen zich kunnen aandienen. De manier waarop dit doel bereikt wordt verschild echter per persoon en per behandelaar. Binnen de NLP bestaat er geen vast behandelschema.

NLP wordt over het algemeen ingezet bij duidelijke, welomlijnde klachten. Hierbij kan onder andere gedacht worden aan relatieproblemen, trauma’s, angst, twijfel, conflicten en allerlei communicatieproblemen. Behalve als therapeutische methode wordt NLP onder andere ook toegepast in het onderwijs en bedrijfsleven.

Oplossingsgerichte therapie

Oplossingsgerichte therapie is  een vorm van therapie waarbij de focus niet ligt op problemen maar op oplossingen. Auteur Jelle Hermus[1]  omschrijft: Als je in een donkere schuur naar een voorwerp zoekt, helpt het niet om het donker te bestrijden maar om wel om het licht aan te doen.

Zo werkt ook oplossingsgerichte therapie. Het kijkt niet (alleen) naar kennis en vaardigheden die je nog moet leren, maar verkent met jou de kennis, vaardigheden en andere hulpbronnen die je al in huis hebt en op een nieuwe manier kunt toepassen. Het maakt voor-bewuste kennis bewust. Dat wil zeggen: de inzichten die je hebt maar waarvan je “vergeten” bent dat je ze hebt, worden bewust gemaakt, zodat je ze in kan zetten.

Oplossingsgerichte therapie is gericht op gewenste doelen van de cliënt en werkt met diens waarden en normen. Het bevordert de zelfsturing van de cliënt en doet daarmee recht aan zijn of haar autonomie in het therapieproces. Oplossingsgerichte therapie houdt zich niet bezig met ziektemodellen en de hulpverlener is geen deskundige die een recept voorschrijft. Hiermee houdt oplossingsgerichte therapie de cliënt uit een afhankelijke positie.

Waarom oplossingsgericht werken?

De methode is resultaatgericht is en past goed in deze tijd van zelf management. Oplossingsgericht werken is concreet, en gericht op dat wat werkt en op een realistische toekomst zoals jij die graag zelf ziet.

[1] (auteur van het Beste Spirituele Boek van 2018 ‘Steeds Leuker’ en de website soChicken.nl)